'Schetenman' weer actief in Denemarken

KOKKEDAL - "Laat een scheet op mij", luidt de vraag die intussen al een hele reeks vrouwen gesteld kreeg. Wederom is in Denemarken de zowel beruchte als beroemde 'Schetenman' met zijn uiterst zonderlinge hobby bezig.

Al vanaf januari dit jaar is de Schetenman (Pruttemanden) actief in de plaats Kokkedal in de Deense regio Seeland. Daar gaat hij te werk door passerende vrouwen te betasten en hen vervolgens te vragen of ze een wind op hem willen laten. Na een rustige periode heeft dit heerschap met zijn eigenaardige fetisjisme opnieuw toegeslagen. Een joggende vrouw werd op een bospad bij Kokkedal Slot door de man aangesproken. "Toen ik me omdraaide om te zien of hij er nog was, ontdekte ik dat hij zijn hoofd tussen mijn billen had gestoken en vroeg of ik een scheet op hem wilde laten", vertelt ze aan een Deense webkrant. De man bood haar een bankbiljet van 1000 kronen aan, maar de vrouw weigerde en rende vervolgens naar het huis van een vriendin in de buurt. Wie de Schetenman nu eigenlijk is, blijft een raadsel. De politie van Noord-Seeland heeft tal van tips ontvangen, maar vooralsnog bestaat er geen concreet beeld van hem.

Fanclub

Extra bizar is dat zijn praxis blijkbaar zo wordt gewaardeerd dat er voor hem een heuse fanclub op Facebook is opgericht. De groep onder de naam 'Pruttemanden' heeft op het forum inmiddels ruim 1400 aanhangers.

Rijtuigen Noorse trein raken los

HAMAR - Andermaal is het kommer en kwel voor de Noorse spoorwegen. Ditmaal raakten vier rijtuigen van een passagierstrein los bij het station van de stad Hamar.

Een week geleden nog vielen drie doden bij een ongeluk met een goederentrein in Oslo. Afgelopen maandag veroorzaakte een computerstoring een totale stop van al het treinverkeer in Noorwegen. Gisteren was het de beurt aan Hamar voor meer spoorellende. Een passagierstrein had net het station verlaten toen vier rijtuigen vanzelf losraakten. In die betreffende wagens waren op dat ogenblik reizigers aanwezig. Volgens een van de passagiers duurde het minuten voordat er werd ontdekt dat iets niet in de haak was. Niettemin functioneerde het veiligheidsysteem van de trein naar behoren en kwamen de rijtuigen direct tot stilstand. Een Noorse overheidscommissie doet op het ogenblik onderzoek naar het incident.

Elandenkalf heeft eigen internetfanclub

RÖDEBY - De Zweden zijn trots op hun flora en fauna. Zeker een jong elandje alleen is hier al snel een nationaal knuffeldier.

Rädda älgkalven Fabbe! (Red het elandenkalfje Fabbe!) heet een groep op het netwerkforum Facebook. Het initiatief om voor het elandenjong een veilig onderkomen te vinden, startte eind vorig jaar. Toen werd namelijk de moeder van Fabbe door een auto in het dorp Rödeby - in de Zuid-Zweedse provincie Blekinge - doodgereden en bleef het kalfje alleen achter. De inwoners reageerden direct en voerden het jonge dier de afgelopen tijd. Dat had echter tot gevolg dat Fabbe intussen aardig tam is geworden en het nu dus moeilijk lijkt om hem opnieuw in het wild uit te zetten.

Politiek

De situatie ging zelfs de Zweedse politiek aan het hart. Parlementslid Annicka Engblom van de liberaal-conservatieve partij (Moderaterna) overlegt daarom momenteel koortsachtig met diverse overheden teneinde Fabbe in een naburig elandenpark te krijgen. Dit lijkt voor hem de enige uitweg, aangezien anders het spuitje voor een verdrietig slot van het sprookje moet zorgen. Voor de meer dan 3400 leden van de Facebook-groep is dat natuurlijk ondenkbaar en met hun online-steun hopen ze dat het kalf een beter lot wacht. Niemand heeft overigens enig benul wat Fabbe er zelf van denkt; het elandje is al een tijdje niet meer in de omgeving gezien...

Ryanair start nieuwe lijndienst Noorwegen

EINDHOVEN/RYGGE - Vandaag startte Ryanair een gloednieuwe lijndienst vanaf Eindhoven Airport. Driemaal per week kunnen reizigers vliegen tussen de Brabantse stad en de Noorse luchthaven Oslo Rygge.

Moss Airport Rygge, op circa 70 kilometer ten zuiden van Oslo, is een van de snelst groeiende luchthavens van Noorwegen. Op het ogenblik staan dinsdag, donderdag en zaterdag op het rooster voor vluchten vanaf Eindhoven. Maar het is heel goed mogelijk dat er in het najaar meer reisdagen worden ingepland. "Ryanair vliegt gegarandeerd tot eind oktober naar Rygge", zegt Fons Latour van Eindhoven Airport. "Daarna hangt het uiteraard ervan af of de lijn rendabel genoeg is om te blijven bestaan. Maar als het zo gaat zoals met onze bestemming Stockholm Skavsta, dan kan het best zo zijn dat het aantal vluchten tijdens de winter wordt uitgebreid." Op de lijn Eindhoven-Stockholm Skavsta vliegen nu jaarlijks ruim 65.000 passagiers. Gedurende de zomermaanden kan er vier dagen per week worden gereisd en 's winters is dat zelfs zes dagen. "We verwachten dat Rygge 40 tot 45.000 reizigers per jaar zal trekken", vervolgt Latour. Volgens hem blijft Eindhoven Airport dynamisch kijken naar nieuwe bestemmingen in Noord-Europa. Zo staan bijvoorbeeld ook Helsinki, Kopenhagen en Gotenburg op de verlanglijst van de luchthaven.

Voetbalstrijd Zweden op zijn kop

GOTENBURG - Voor de Zweedse voetbalwetten is het momenteel de omgekeerde wereld. Favorieten voor de landstitel struikelen wekelijks, terwijl de underdogs hun slaatje slaan. Zo verloor titelhouder AIK Solna kansloos bij GAIS Göteborg (1-3) en greep Helsingborgs IF verrassend de koppositie in Allsvenskan door een 2-0 winst op IFK Göteborg.

Na twee zwakke wedstrijden waarin AIK in beide duels niet verder kwam dan een 0-0 gelijkspel, maakte nu GAIS kortte metten met de landskampioen. AIK bezet momenteel na drie wedstrijden slechts een twaalfde plaats. Helsingborg, waar tot vorig jaar oud-Feyenoorder Henrik Larsson nog actief was, klom op naar de bovenste plek door overtuigend met 2-0 IFK Göteborg naar huis te sturen. Een andere grote verrassing in de Zweedse eredivisie is debutant Mjällby AIF. De nieuwkomers uit het kleine Sölvesborg tackelden gastheer Örebro SK (2-0) en staan nu trots op een derde plaats.

Denemarken
In de Deense Superligaen liet Odense BK een superkans op het overnemen van de eerste plaats liggen. Regerend landskampioen FC Kopenhagen beging uit tegen het laaggeklasseerde AGF Århus een halve misstap: 0-0. Toch greep Odense deze gelegenheid niet aan om de koppositie over te nemen. In eigen huis gingen de voetballers van Funen met 1-2 onderuit tegen FC Midtjylland.

Noorwegen
Ook het Noorse profvoetbal kent een zeer aardige opening van het seizoen. Aalesunds FK had tot voor deze speelronde nog een 100 procent score. De verrassende koploper van de Tippeligaen trad gisteravond aan tegen Stabæk IF - die in 2008 haar allereerste landstitel behaalde - en de ontmoeting eindigde onbeslist: 2-2. Kampioen Rosenborg BK heeft het ritme van afgelopen jaargang nog steeds niet te pakken. Op bezoek bij Vålerenga IF bleven de Trondheimers op een bloedeloze 0-0 steken en komen daardoor thans niet hoger dan een negende plek.

Treinverkeer Noorwegen plat door computerstoring

TRONDHEIM - Urenlang lag het spoorwegverkeer in Noorwegen vanavond stil. De boosdoener was een fout in het communicatiesysteem tussen verkeersleiding en treinen.

Eerder vanavond stopte het treinverkeer in het gehele land. Volgens de Noorse spoorwegbeheerder, Jernbaneverket, kon er door een storing in het eigen telefoonsysteem GSM-Rail geen contact worden gemaakt tussen de verkeersleiders in Trondheim en de machinisten. Uit veiligheidsoverwegingen werden daarom alle treinen stilgezet. "We hopen dat we de storing over een paar uur verholpen hebben", zei woordvoerder Kjell Bakken. "Een belangrijke computer heeft het begeven en daardoor functioneert ook het interne telefoonverkeer niet meer. We hebben wel een backup van het systeem, maar we kunnen alleen niet beloven dat de treinen vanavond alweer rijden." Onderwijl werkten de Noorse spoorwegen (NSB) zich een slag in de rondte teneinde gestrande reizigers met bussen op plaats van bestemming te krijgen. Gaandeweg beginnen de treinen nu weer op gang te komen, maar de NSB informeert haar reizigers dat ze zeker de rest van de avond rekening dienen te houden met vertragingen.

Volvo definitief over in Chinese handen

GOTENBURG - Vandaag ondertekenden de Chinese autofabrikant Geely en het Amerikaanse Ford een overeenkomst over de verkoop van Volvo Car Corporation. Daarmee is de toekomst van het automerk voorlopig veiliggesteld.

"Dat wat goed is aan Volvo zullen wij beschermen. We zijn blij dat we deze overeenkomst hebben gesloten", reageerde Geely-oprichter en -eigenaar Li Shufu die zijn handtekening zette op het verkoopcontract. "Volvo blijft een zelfstandig bedrijf met een eigen hoofdkantoor gevestigd in Gotenburg." De Chinese automobielvervaardiger is van plan de huidige productieplaatsen in Zweden en het Belgische Gent te behouden. Tegelijkertijd wordt er gekeken naar mogelijkheden auto's te produceren in een nieuwe fabriek in China. Met de verkoop is een bedrag gemoeid van 1,8 miljard Amerikaanse dollar (circa 1,35 miljard euro). Dat is ver beneden de prijs van 6,45 miljard dollar die de Amerikanen in 1999 betaalden. Toch leek Ford daar niet mee te zitten. "We zijn tevreden. Het was toen een heel andere wereld", zei Lewis Booth, de financiële baas bij Ford. Het duurt echter nog even voordat alle zaken zijn afgerond. De partijen verwachten dat dit in het derde kwartaal van dit jaar zal geschieden.

Zomertijd gooit dagritme in de war

STOCKHOLM - Vanacht is het weer zover, dan gaat opnieuw de zomertijd gelden. Maar de omschakeling kan ons dagritme aardig verstoren, zo vonden Zweedse onderzoekers uit.

Om 02:00 uur vannacht gaat de klok wederom een uur vooruit. Zo langzamerhand mogen we dan de zomer begroeten. Dit betekent niettemin dat we al een slaapachterstand hebben voor we goed en wel gewend zijn aan de langere dagen. "We verliezen uiteraard een uur", legt Arne Lowden, onderzoeker aan de Universiteit van Stockholm uit. "Dat betekent dat velen het moeilijker krijgen met opstaan en last hebben van slaapgebrek of zelfs een lichte vorm van jetlag. Het is mogelijk dat dit resulteert in slechtere prestaties en het effect kan dagenlang aanhouden." Een van de voordelen van zomertijd is dat deze leidt tot een lagere energieverbruik.

Negatieve effecten
Maar helaas heeft de tijdsaanpassing ook heel wat negatieve effecten op de gezondheid. Onderzoekers aan Karolinska Institutet (de academie voor geneeskunde) toonden bijvoorbeeld door middel van een studie aan dat tijdens de week na het ingaan van de zomertijd het risico op een hartinfarct met vijf procent toenam. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat dan zelfs de kans op verkeersongelukken stijgt. Een remedie die kan werken is volgens Lowden om vier dagen lang een kwartier eerder te gaan slapen. Verder heeft ook de ochtendzon een belangrijke positieve invloed op de aanpassing van onze biologische klok. Een goede raad is derhalve om vooral 's ochtends zoveel mogelijk in het daglicht te vertoeven.

De Kleine Zeemeermin op avontuur in China

KOPENHAGEN - De belangrijkste bezienswaardigheid van Denemarken, de Kleine Zeemeermin, is opnieuw op avontuur. Ze reist momenteel naar China om daar Wereldtentoonstelling 2010 in Shanghai verder op te fleuren.

Als architect van het Deense paviljoen op de Expo mag Bjarke Ingels zich het brein achter het uitje van het beeld noemen. Tijdens een vorige reis naar de Volksrepubliek kwam hij namelijk het leerplan tegen van de Chinese volksschool. Dit curriculum bevatte drie verhalen van de dichter An Tu Sheng, Chinees voor 'leraar van vrede en mededogen; in het Westen beter bekend als Hans Christian Andersen, de beroemde sprookjesauteur. "Alle 1,3 miljard Chinezen zijn in feite opgegroeid met De Nieuwe Kleren van de Keizer, Het Meisje met de Zwavelstokjes en De Kleine Zeemeermin", vertelt Ingels. "Het is een belangrijk onderdeel van de Deense cultuur dat is geïntegreerd in de Chinese en daarom leek het ons een natuurlijke stap om het beeld daarheen te sturen."

Deense Volkspartij

Maar niet iedereen is even goed te spreken over het tijdelijke optreden van de zeemeermin in het Verre Oosten. Onder andere de Deense Volkspartij (Dansk Folkeparti) protesteerde tegen de uitlening van 's lands kleinood. Volgens de rechtse politici hadden bijvoorbeeld ook de Verenigde Staten het nooit goedgekeurd wanneer het Vrijheidsbeeld uit New York zou worden gehaald. Voor Bjarke Ingels was het echter niet te verkroppen indien slechts een replica van het beeld zou zijn opgestuurd. "In plaats van de Chinezen op te zadelen met propaganda - iets waar ze al meer dan genoeg van hebben - over hoe leuk het is in Denemarken, willen we ze een échte ervaring aanbieden. En het ultieme symbool van die echtheid is de oorspronkelijke zeemeermin."

Thema

Het thema van de Expo luidt 'De Duurzame Stad'. Daarom zal het Deense paviljoen ook voorzien zijn met fietspaden en fietsen die gratis door het publiek kunnen worden gebruikt. Tegelijkertijd mogen bezoekers een duik nemen en rond de Kleine Zeemeermin zwemmen in een bassin gevuld met meer dan een miljoen liter water uit de haven van Kopenhagen. Gedurende de tijd dat het beroemde beeld acte de presence geeft in Shanghai zal een werk van de Chinese kunstenaar Ai Weiwei in Langelinie in Kopenhagen te zien zijn. Weiwei is bekend van het ontwerpen van stadion het Vogelnest dat tijdens de Olympische Spelen van 2008 werd gebruikt. Het kunststuk dat hij heeft gemaakt voor Kopenhagen, is een soort videoinstallatie. Hierop valt straks de reis van de Kleine Zeemeermin van de Deense hoofdstad naar Shanghai te volgen. Met camera's en een internetverbinding worden bovendien bewegingen en veranderingen in zowel Kopenhagen als Shanghai geregistreerd. Het idee achter deze opzet is dat de Kleine Zeemeermin tijdens haar verre reis steeds in de haven aanwezig zal zijn. Naar verwachting komt het sprookjesfiguur in het najaar weer terug naar Denemarken.

Zweedse vlag brandt in Maleisië

KUALA LUMPUR - Boze moslims hebben in de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur de vlag van de Zweedse ambassade in brand gestoken. De menigte protesteerde op die wijze tegen de tekeningen door Lars Vilks.

Na het vrijdaggebed verzamelden ongeveer 200 personen van islamitische organisaties en leden van een jeugdbeweging zich voor de Zweedse ambassade. Drie vertegenwoordigers ontmoetten vervolgens de Zweedse ambassadrice Helena Sångeland en overhandigden haar een protestbrief. "Ze wilden hun ongenoegen uiten over de plaatsing van tekeningen van Lars Vilks in Zweedse dagbladen", verklaart Sångeland. "Hun boodschap was dat ze willen dat onze regering stappen onderneemt tegen de kranten die de tekeningen hebben gepubliceerd en bovendien tegen Lars Vilks zelf." Vilks haalde zich de afgelopen jaren de woede van de moslimwereld op de hals. De kunstenaar maakte namelijk een serie tekeningen waarop de profeet Mohammed staat afgebeeld als een zogeheten rotondehond. Diverse kranten drukten de karikaturen vervolgens af. Het protest in Kuala Lumpur eindigde in een grimmige sfeer toen demonstranten de Zweedse vlag omlaaghaalden en in brand staken. De ambassade heeft het incident daarop bij de politie aangegeven.

Hoofdinspecteur krijgt strafpunt na snelheidsovertreding

HORSENS - Ook als hardrijdende politiechef kom je in Denemarken niet onder de sterke arm der wet uit. Zo ervoer een hoofdinspecteur in de stad Horsens.

Op een weg waar 90 kilometer per uur de maximumsnelheid bedraagt, reed Jørgen Abrahamsen, hoofdinspecteur van de politie in Zuidoost-Jutland, 120 kilometer per uur. Ironisch genoeg was hij precies op dat moment in zijn eigen auto op weg naar het bureau toen collega's hem naar de kant dirigeerden. Daar kreeg de onfortuinelijke diender een prent van 1000 kronen (circa 135 euro) uitgeschreven en een punt aftrek op zijn rijbewijs. In Denemarken geldt net al in Nederland het puntenrijbewijs, zelfs voor ervaren automobilisten. De Denen kennen dit systeem onder de naam klippekort, wat knipkaart betekent. Wanneer een autobestuurder binnen drie jaar drie overtredingen maakt, raakt hij of zij het roze papiertje kwijt. Abrahamsens woordvoerster Ulla Kaspersen kon zich dan ook alleen maar verontschuldigen voor de zware rechtervoet van haar baas: "De hoofdinspecteur heeft uiteraard veel spijt van het overtreden van de maximumsnelheid..."

Nieuwe stakingen in Finse havens

HELSINKI - Vanochtend is in de Finse havens opnieuw het werk neergelegd. Dit keer zijn stuwadoors boos omdat hun werkgevers tijdens de recente havenstaking arbeidskracht inhuurden.

Zeker 750 havenarbeiders in Kotka, aan de zuidoostkust van Finland, verlieten vanmorgen vroeg uit protest hun werkplek. In de zuidwestelijke provincie Varsinais-Suomi gaat het om 150 stuwadoors. Ook in de hoofdstad Helsinki wordt gestaakt. De havenbedrijven zijn woedend: "Het inhuren van arbeidskracht door de werkgevers was volledig legaal. Toch heeft de AKT (Finse transportvakbond, red.) nu gereageerd met illegale maatregelen", verklaart directeur Juha Mutru. Maar de AKT beweert op haar beurt dat ze niets afwist van de plotselinge werkonderbreking. Wel zegt de vakbond begrip te hebben voor de frustratie onder de havenarbeiders. De staking is nieuwe klap in het gezicht van de Finse economie. Volgens Mutru kost dit een haven circa 400.000 euro op een dag.

Astrid Lindgrenprijs voor Kitty Crowther

VIMMERBY - De Belgische schrijfster en illustratrice Kitty Crowther heeft de Astrid Lindgrenprijs, de belangrijkste kinderboekenprijs ter wereld, gewonnen.

"Dit voelt geweldig. Ik ben er alleen niet zeker van of ik weet wat er gebeurd is, ik voel me zo trots", luidde haar eerste reactie. De Belgische werd in 1970 geboren uit een Britse vader en Zweedse moeder. Ze is slechthorend, iets wat ook haar manier van boeken schrijven heeft beïnvloed. "Ik geloof dat ik op een verschillende wijze zie en hoor vergeleken met andere mensen. Je kunt zeggen dat ik een soort van vreemdeling ben. Ik ben niet geheel Zweeds, niet geheel Brits en niet geheel Belgisch." De Astrid Lindgrenprijs - in het leven geroepen ter ere van de wereldbefaamde Zweedse schrijfster - wordt sinds 2003 uitgereikt. Bij deze onderscheiding kan de winnaar 5 miljoen Zweedse kronen (ruim 500.000 euro) tegemoet zien.

Lovend

De jury drukte zich lovend uit over het werk van de schrijfster c.q. illustratrice: 'Kitty Crowther is de meesteres van de lijn, maar ook van de sfeer. Ze beheerst, verandert en vernieuwt het verhaal in het prentenboek. In haar wereld staat de deur tussen fantasie en werkelijkheid wagenwijd open. De aanhef is voorzichtig en persoonlijk, maar de inwerkingen zijn sterk en met haar diepe inleving met degenen die het moeilijk hebben, toont ze de manieren waarop zwakte kan worden omgezet in kracht. Humanisme en mededogen dringen door en komen in haar kunstenaarschap samen.'

Drie doden bij ongeluk goederentrein Oslo

OSLO - Bij een ongeluk met een goederentrein in Oslo zijn vanmiddag drie personen om het leven gekomen.

Zestien wagons raakten los van een goederentransport en raasden met grote snelheid richting de haven van de Noorse hoofdstad waar ze een opslaggebouw ramden. Het gebouw stortte in en meerdere wagons raakten te water. In totaal had dit deel van het goederentransport ongecontroleerd een afstand van acht kilometer - vanaf een terminal in het oosten van Oslo - afgelegd. Volgens een woordvoerster van de Noorse spoorwegbeheerder, Jernbaneverket, wordt er op het ogenblik onderzocht wat voor soort waarschuwing werd rondgestuurd nadat de wagons los waren geraakt. Behalve de drie doden vielen er ook vier gewonden en wordt een persoon nog steeds vermist.

Noren kopen Zweden op

OSLO - De financiële crisis heeft hard toegeslagen in het Zweedse bedrijfsleven. Maar daar waar de een zijn dood, de ander zijn brood betekent, staan de Noren klaar om ondernemingen in hun buurland over te nemen.

Noorwegen passeerde Groot-Brittannië vorig jaar als het Europese land dat de meeste Zweedse bedrijven opkoopt. Eén van de grote acteurs op dat toneel is de Noorse miljardair Peter Stordalen. Zijn hotelketen Choice nam het Zweedse Nordic Hotels over dat daarmee aan de andere kant van het Scandinavisch Hoogland mee ging in de statistieken over Noorse bedrijfsaankopen. Ironisch genoeg is het een Zweedse bedrijfsmakelaar, Anecta Företagsförmedling, die tezamen met het Britse Translink International statistieken aanlegde over de verkoop van ondernemingen tussen verschillende landen: de Anecta Merger Index (AMI). Alle verkopen van beursgenoteerde reuzen tot aan middelgrote, niet-beursgaande maatschappijen staan op deze lijst. "De Noorse economie zit al tijden stevig in het zadel en met name de sterke Noorse kroon heeft ertoe bijgedragen dat investeringen goedkoper zijn", zegt Anecta-directeur Lars af Ekensta. "We zien dat de gemiddelde waarde van de opgekochte bedrijven vorig jaar met ten minste 35 procent is gedaald. De interesse voor het overnemen van bedrijven is dan ook zeker de laatste maanden gestegen. Er zijn meer ondernemingen die jacht maken op het doen van overnames. In deze markt zit geld. Zelfs banken staan open om nieuwe financieringen te bespreken."

Winkelbediende steelt voor 70.000 euro aan statiegeld

KIRKKONUMMI - Statiegeldfraude is niet iets wat dag in, dag uit voorkomt. Maar een huidig geval in Finland baart wel erg veel opzien nu is gebleken dat een werknemer van een supermarkt voor 70.000 euro aan statiegeld achterover heeft gedrukt.

Het was in het Zuid-Finse Kirkkonummi waar de man het met vervalste flessen voor elkaar kreeg zijn werkgever een jaar lang financieel te benadelen. Echter, hoe hij exact te werk is gegaan, wil de politie niet kwijt. "Ik wil andere vervalsers geen hints geven zodat ze dezelfde truc zouden kunnen uitproberen", verklaart inspecteur Nina Kangas. De fraude werd al in oktober ontdekt en bij de politie aangegeven, maar pas nu is het politieonderzoek gereed en kan de stap naar de rechter worden gezet. "Wij werden na een intern onderzoek door de winkel zelf ingeseind. Wie de dader was, werd al snel duidelijk. Tijdens politieverhoor bekende hij." De man is nog nooit eerder veroordeeld. Toch spreekt de politie van zware fraude, aangezien het om een zeer groot bedrag gaat.

Århus wordt wederom Aarhus

ÅRHUS/AARHUS - Burgemeester Nicolai Wammen van het Deense Århus wil dat zijn stad net als vroeger weer als 'Aarhus' wordt gespeld.

Volgens de burgervader moet de stad door de ontwikkelingen op wereldgebied terug naar de spelling van 62 jaar geleden, Aarhus dus - waarbij trouwens de uitspraak, oorhuus, wél hetzelfde blijft. Wammen is sociaaldemocraat en krijgt in de gemeenteraad steun van de socialisten (Socialistisk Folkeparti, SF). Daarmee heeft de burgemeester de benodigde meerderheid binnen en is het slechts een kwestie van tijd wanneer de naamborden van de tweede stad van Denemarken worden overgeschilderd. "Århus heeft een lange en trotse geschiedenis en de naam Aarhus verwijst zowel naar onze historie als naar de toekomst", verklaart SF-leider Thomas Medom. De kosten die de naamsverandering met zich meebrengt, wegen volgens hem niet op tegen alle aandacht en een grotere opbrengst uit het toerisme. Århus kreeg haar huidige naam in 1948 naar aanleiding van nieuwe spellingregels in de Deense taal.

Saab start autofabricage weer op

TROLLHÄTTAN - Vanochtend is de Saab-fabriek in het Zweedse Trollhättan weer begonnen met de productie van auto's. Naast Saab-directeur Jan Åke Jonsson was ook Victor Muller van het Nederlandse moederbedrijf Spyker Cars bij de kersverse start aanwezig.

Exact om 9:17 uur kwam de lopende band in de productiehal op gang. Het allereerst voertuig, een Saab 9-5, had een sticker met opschrift number 001 of a new era (nummer 1 van een nieuw tijdperk). Victor Muller zette een applaus in gang dat direct door iedereen werd gevolgd. Opvallend veel werknemers droegen een knoop op hun jas met de tekst I love Saab. Onder hen is de opluchting over de goede afloop met hun werkgever zichtbaar groot. Deze week worden 500 auto's gefabriceerd en over drie weken moet de productie zijn opgevoerd naar 1090 voertuigen. Met name de Saab 9-3 zal de komende tijd van de band rollen, terwijl ook een serie 9-5 op de planning staat. Volgens Jan Åke Jonsson heeft Saab nu een orderportefeuille voor 4500 auto's en worden er nog eens 2500 getransporteerd naar de Verenigde Staten teneinde de lege showrooms te vullen.

Quitte

Na jaren van miljoenenverlies wil Saab volgend jaar met het nieuwe businessplan quitte spelen. "Daarvoor is het nodig dat we tot 100.000 auto's gaan produceren", zegt Jonsson stellig. "Vervolgens moeten we ook bij een lager aantal, bijvoorbeeld 80.000, winst blijven maken. Dit kan worden bereikt door niet al te grote investeringen te doen en nieuwe auto's duurder te maken." Op het ogenblik heeft Saab geen liquiditeitsproblemen, de kas is goed gevuld. Afgelopen week kwam de eerste uitbetaling van een lening door de Europese Investeringsbank binnen: ruim 90 miljoen euro. Totaal zal Saab een lening ontvangen van meer dan 413 miljoen euro, geld dat gebruikt gaat worden voor de ontwikkeling van milieu- en veiligheidsprojecten.

Viking laat Brann volledig kansloos

STAVANGER - Vooraf beloofde het een strijd op het scherpst van de snede te worden in de Noorse eredivisie. Achteraf gezien had SK Brann geen enkele kans tegen het oppermachtige Viking FK. De voetballers uit Stavanger wonnen met liefst 4-0 van hun Bergense buurman.

Na het verlies uit tegen Vålerenga IF vorige week (0-2) had Viking echt wat goed te maken. Het team trad aan zonder doelman Boy Waterman - die op het allerlaatste moment toch niet door de medische keuring kwam en intussen is teruggekeerd bij AZ - maar met oud-Heerenveenspits Patrik Ingelsten in de gelederen. Onder meer door een treffer van deze Ingelsten zegevierde Viking verdiend. Daarmee deed Brann opnieuw slechte zaken tegen een buur aan de westkust. Vorig weekend speelden de Bergenaren slechts met 0-0 gelijk tegen promovendus FK Haugesund. Momenteel heeft alleen Aalesunds FK nog een 100 procent score uit de twee gespeelde wedstrijden. De ploeg won zelf met 2-0 bij nieuwkomer Hønefoss BK en gaat nu fier aan de leiding in de Tippeligaen.

Denemarken
In Denemarken lijkt de strijd om de titel langzamerhand te gaan tussen regerend landskampioen FC Kopenhagen en Odense BK. De hoofdstedelingen versloegen uit SønderjyskE met 2-0, terwijl Odense op eigen veld AGF Århus met dezelfde cijfers terugwees. Nummer drie Esbjerg fB raakte verder achterop door bij lage middenmotor FC Nordsjælland te verliezen (0-1).

Zweden
AIK, de kampioen van Zweden, heeft nog steeds de vorm van afgelopen seizoen niet te pakken. De club uit Solna kwam na de teleurstellende opening van vorige week (0-0 tegen debutant Mjällby AIF) opnieuw niet verder dan een doelpuntloos gelijkspel tegen IF Brommapojkarna. Het vorig jaar gepromoveerde Mjällby deed wederom positief van zich spreken. Thuis had de ploeg uit het Zuid-Zweedse Sölvesborg niet veel moeite met GAIS Göteborg: 3-0.

IJslanders op de vlucht voor vulkaan

REYKJAVIK - Tussen de 500 en 600 mensen zijn geëvacueerd uit de omgeving van de gletsjer Eyjafjallajökull in het zuiden van IJsland. Voor het eerst sinds de jaren 1820 is een vulkaan in het gebied weer actief geworden.

Vannacht begon de vuurspuwende berg zich te roeren. Na de uitstoot van as kwamen twee lavastromen op gang, een in oostelijke en de grootste stroom in westelijke richting. Volgens geofysicus Freymódur Sigmundsson ligt de plek waar de eruptie nu plaatsheeft dichtbij de rand van de gletsjers Eyjafjallajökull en Mýrdalsjökull. "De uitbarsting vermindert de druk op een eventuele eruptie in Eyjafjallajökull. We vermoeden dat de activiteit te maken heeft met alle aardbevingen die we de afgelopen weken hebben gezien. Het is mogelijk dat de lavastromen zich verplaatsen in noordelijke of zuidelijke richting. Als de lava naar het zuiden stroomt, kan die onder de gletjser terechtkomen, hoewel we daarvoor op het ogenblik nog geen indicaties hebben." Vooralsnog ziet het er niet naar uit dat de uitbarsting een overstroming teweeg zal brengen, zoals het geval is wanneer een eruptie onder een gletsjer begint. Sigmundsson noemt de huidige situatie stabiel.

Deense ouders vragen om tatoeages voor kinderen

ODENSE - "Het gebeurt verdomme vaak! Min of meer alle tatoeëerders weten er zo langzamerhand over mee te praten." Johnny Hansen, voorman van het Deense Tatoeërdersgilde, snapt niets van ouders die om een huidversiering voor hun kinderen vragen.

Het fenomeen neemt in Denemarken hand over hand toe. Pa en ma zien graag dat hun kroost er met fraaie lichaamsdecoraties bijloopt, ook al zijn dergelijke praktijken ten strengste verboden bij kinderen onder de 18. "Per week nemen vijf tot tien ouders contact met mij op om te vragen hun minderjarige zoon of dochter te tatoeëren, ondanks dat er op mijn website staat geschreven dat ik alleen klanten van 18 jaar of ouder binnenlaat", vertelt Hansen verder. In zijn eigen zaak in Odense stuurde hij zelfs een moeder weg die haar 12-jarige kind wilde laten tatoeëren. "Dit verschijnsel is inmiddels zo'n groot probleem geworden dat we het tijdens onze vergadering uitgebreid hebben besproken."

Toestemming

Carsten Pedersen, eigenaar van de tatoeageketen Tattoo World, legt uit dat veel ouders geloven dat het legaal is om hun kinderen te laten tatoeëren wanneer ze het zelf goedkeuren. Maar kritisch merkt hij op: "Je kunt je minderjarige kind toch ook geen toestemming geven om auto te rijden, ook al vind je dat zelf oké?"

ABBA verovert plek in Rock 'n' Roll Hall of Fame

NEW YORK - Als het al niet officieus was, dan is het nu wel officieel: ABBA is onsterfelijk. De legendarische Zweedse popgroep heeft een plek verworven in de Rock and Roll Hall of Fame.

Benny Andersson en Anni-Frid Lyngstad waren van de oorspronkelijk vierkoppige band aanwezig in het New Yorkse hotel Waldorf Astoria waar de bijschrijving plaatsvond. Enthousiast reageerde het tweetal op de ceremonie. "Wat een fantastische avond, wat een eer. Agnetha en Björn konden vanavond helaas niet komen, maar ze doen jullie de groeten", zei Anni-Frid Lyngstad en moest ook even kwijt dat er zeer waarschijnlijk nooit sprake zal zijn van een reünie van ABBA. Naast haar stond een zichtbaar geëmotioneerde Benny Andersson die ook een woordje deed. "We hadden hier nooit gestaan dankzij anderen die al eerder waren uitgekozen, zoals bijvoorbeeld Chuck Berry. ABBA is het resultaat van de Amerikaanse muziek, maar ook van de melancholieke Zweedse volksmuziek. Je kunt het zien in de ogen van Greta Garbo en zelfs in de films van Ingmar Bergman." Direct na zijn speech nam Andersson plaats achter de vleugel en begeleidde zangeres Faith Hill die een toepasselijke hit van ABBA zong: 'The winner takes it all.'

Longyearbyen noordelijkste deelnemer aan Uur der Aarde

LONGYEARBYEN - Het Uur der Aarde (Earth Hour) gaat niet voorbij aan de inwoners van Longyearbyen. Ook in de hoofdplaats van Spitsbergen is het op 27 maart een uur donker teneinde stil te staan bij de mondiale klimaatproblematiek.

Collectief energie besparen en zo de uitstoot van kooldioxide verminderen, dat is het idee achter het Uur der Aarde. Volgende week zaterdag worden daarom over de gehele wereld tussen 20:30 en 21:30 uur Nederlandse tijd verlichting en elektrische apparatuur uitgeschakeld. Verwacht wordt dat circa 6000 plaatsen in 110 landen dit jaar mee zullen doen. Longyearbyen sluit als noordelijkste deelnemer ook aan in de rij. Maar de beslissing om de lichten op Spitsbergen een uur lang te doven, was niet bepaald eenvoudig. Een lang debat tussen de plaatselijke bestuurders ging eraan vooraf. Alles heeft te maken met het gevaar voor ijsberen dat altijd in de straten van Longyearbyen dreigt. Toch wordt de situatie nu als veilig beschouwd. "Spitsbergen hoort tot dat deel van de wereld waar de gevolgen van de klimaatverandering het meest zichtbaar zijn", zegt secretaris-generaal van het Wereld Natuur Fonds Rasmus Hansson. "Het is daarom ook van grote symbolische waarde dat ze meedoen aan deze klimaatcampagne."

Havenstaking Finland voorbij

HELSINKI - Twee weken lag het werk in Finse havens volledig stil. Stuwadoors weigerden aan de slag te gaan nadat loononderhandelingen waren vastgelopen. Vanmiddag gingen vakbond en werkgever alsnog akkoord over nieuwe afspraken.

De chaos in Finland was de afgelopen weken compleet. Allereerst brak er een staking uit onder transport- en tankstationpersoneel, waarna de vonk oversloeg naar de havens. De export van het land kreeg hierdoor een flinke knauw te verduren. De papierindustrie vormt voor een groot gedeelte de ruggengraat van de Finse economie, maar gedurende de werkonderbreking lag meer dan helft van deze fabrieken stil. Toen woensdag de partijen nog steeds geen krimp hadden gegeven, mengden het overkoepelende vakbondsorgaan SAK en de landelijke organisatie van Finse bedrijven EK zich in de gesprekken. Uiteindelijk kwam er overeenstemming. De lonen van de stuwadoors gaan in april met 0,6 en in oktober met 0,7 procent omhoog. Voorts zorgen de werkgevers voor een speciale spaarpot waaruit havenondernemingen worden gesteund die een bedrijfssanering ondergaan. Ook beloven werkgevers die personeel ontslaan om actief mee te gaan zoeken naar nieuw werk of de ontslagtermijn voor hun werknemers te verlengen.

Papiermachines

Meteen na het goede nieuws van vanmiddag gingen de papiermachines weer draaien. Niettemin duurt het zeker een etmaal om de productie op te starten. Sommige fabrieken zijn dagen gesloten geweest, aangezien hun opslagmagazijnen overvol waren. Volgens de producenten kan het nog weken duren voordat alles is genormaliseerd.

Nederlands militair bedrijf wil investeren in IJsland

REYKJAVIK - Nederlanders zijn wellicht niet de meest graag geziene gasten in IJsland na alle Icesave-perikelen. Maar met de vestiging van het bedrijf E.C.A. Program bij Reykjavik kan aan heel wat negativiteit een einde komen.

Een groot onderhouds- en servicecentrum met plaats voor 300 nieuwe werknemers. Zo ziet het plan eruit waarmee E.C.A. Program uit Hoogerheide zich definitief op de hoofdstedelijke luchthaven Keflavík wil vestigen. Het militaire bedrijf steekt 1,2 miljard euro in de realisatie van het project dat werk zal bieden aan luchtvaarttechnici, computerdeskundigen en andere specialisten. Bovendien bezit het concern een eigen vloot aan (onbewapende) Russische straaljagers die worden verhuurd om dienst te doen als vijandige toestellen tijdens militaire oefeningen.

NAVO

Volgens E.C.A.-directeur Melville ten Cate komen klanten voornamelijk uit de hoek van de NAVO en haar bondgenoten, zoals Japan, Singapore en Australië. "We zijn een privaat militair bedrijf. Maar wel verschillend van andere bedrijven zoals bijvoorbeeld Blackwater (omstreden Amerikaanse militaire onderneming, red). Onze werknemers dragen geen wapens", verklaart hij. E.C.A. verzorgde eerder wereldwijde transporten, onder meer in Afghanistan en Darfur. De firma wacht nu op toestemming van de IJslandse autoriteiten teneinde de eigen vliegtuigvloot te mogen registreren. Ten Cate: "Ons bedrijf verkoopt vliegtuiguren net zoals dat andere zaken pizza's verkopen."

Hoogspanning Zweedse politiek door vraagstuk kernenergie

STOCKHOLM - Vandaag sprak het Zweedse kabinet zich uit voor de bouw van nieuwe kerncentrales. Een besluit dat in de Riksdag, het parlement, echter maar op heel weinig steun kan rekenen.

Het regeringsvoorstel wordt begin volgende week gepresenteerd en houdt in dat de huidige tien reactors die in de jaren 70 en 80 werden gebouwd, mogen worden vervangen. Tegelijkertijd stelt het kabinet dat deze tien centrales ook daadwerkelijk het maximum zijn. Een ander voorstel gaat uit van dat bedrijven die kerncentrales bezitten, kunnen rekenen op hogere schadevergoedingen. Het bouwen van nieuwe kernreactors is met name voor coalitiedeelnemer Centerpartiet, de sociaal-liberalen, een controversieel vraagstuk. Goedkeuring vanuit de Riksdag wordt bijzonder lastig, aangezien de regerende partijen een zeer krappe meerderheid in de Zweedse Tweede Kamer hebben. Indien er maar vier parlementsleden van de coalitiepartijen samen met de oppositie tegenstemmen, gaat het hele verhaal niet door. Zoals het er nu naar uitziet, zijn er al drie parlementariërs - onder wie twee van Centerpartiet - tegen het voorstel. De vierde heeft de knoop nog niet doorgehakt. In juni zal de, door de media bestempeld als 'nagelbijtende', stemming plaatsvinden. Het vraagstuk over kernenergie ligt in Zweden gevoelig. Met name in het recente verleden raakte een aantal kerncentrales in het land in opspraak vanwege achterstallig onderhoud en alle risico's van dien.

SAS zwaar beboet voor bedrijfsspionage

OSLO - Opnieuw heeft SAS een flinke tik te verduren gekregen. Ditmaal moet de noodlijdende Scandinavische luchtvaartmaatschappij een forse boete betalen vanwege bedrijfsspionage.

In mei 2008 veroordeelde een rechtbank in de Noorse provincie Akershus de maatschappij tot het betalen van in totaal 138 miljoen Noorse kronen (ruim 17 miljoen euro) aan naaste concurrent Norwegian. Dit bedrijf beweerde dat SAS zich tussen september 2002 en maart 2004 toegang had verschaft tot gevoelige informatie over Norwegian via het boekingssyteem Amadeus. De rechter oordeelde vervolgens in het voordeel van Norwegian. Maar SAS liet het daar niet bij zitten en ging in hoger beroep. Die zaak diende vandaag. Ook dit gerecht, lagmannsretten, stelde Norwegian in het gelijk en veroordeelde SAS tot een boete van 174,6 miljoen Noorse kronen (bijna 22 miljoen euro). "We zullen het vonnis bestuderen om te bepalen of we in beroep gaan", reageerde SAS-bestuursvoorzitter Mats Jansson. In het Norwegian-kamp gingen daarentegen de vlaggen uit. "Wij zijn dik tevreden met de veroordeling van SAS en de vergoeding die aan ons moet worden betaald", zei directeur Bjørn Kjos.

Traditionele Deense keuken opnieuw in trek

KOPENHAGEN - Denen beginnen zo langzamerhand de buik vol te krijgen van fastfood. De nieuwe trend is een terugkeer naar een oude, want nu wordt de vroegere Deense cuisine weer populair.

Gisteren ontving wederom een Deens restaurant, AOC in Kopenhagen, een felbegeerde Michelin-ster als beloning voor het serveren van overheerlijke spijzen. Oude Deense recepten en ingrediënten zijn eenvoudigweg 'in'. Zelfs het allereerste recept van Denemarken, ongeveer 700 jaar geleden opgetekend, is een bron van inspiratie. "De Deense keuken kan heel fijn en elegant zijn", zegt voedingshistorica Bi Skaarup die cursussen in het bereiden van historische voeding geeft. Volgens haar bestond er honderd jaar geleden een enorm scala aan gerechten waarvoor uitsluitend Deense bestanddelen werden gebruikt. Maar met de komst van de industrialisatie en globalisering moest eten plotseling gemakkelijk, snel en goedkoop worden. "Het was verre van prestigieus om thuis uitgebreid te gaan kokerellen. Belangrijker was dat wat je kookte snel op tafel stond." Toch wint de oude, traditionele Deense kookkunst nu met rasse schreden aan terrein. De nieuwe culinaire mode valt te danken aan restaurants rondom in Denemarken. Veel eethuizen hebben Franse gerechten van hun menukaart geschrapt en de ruimte overgedaan aan Deense delicatessen.

Finland, een mengelmoes van genen

HELSINKI - Voor wie dacht dat de Finnen genetisch gezien een homogeen volkje zijn, mag zich nog eens achter de oren krabben. Nieuw onderzoek heeft uitgewezen dat het land een ratjetoe van verschillende mensen is.

Het Fins Centrum voor Moleculaire Genetica, FIMM, stelde een gloednieuwe genenatlas samen. In dit werk worden eerdere opvattingen over de herkomst van de Finnen uit de weg geruimd. De genenatlas laat bovendien nieuw licht schijnen over erfelijke ziekten en doet daarmee dienst als een belangrijke informatiebron voor zowel onderzoekers als artsen. In het kort gezegd komt het erop neer dat de Finnen erg verschillend zijn van Centraal-Europeanen en hun buren in het oosten, ondanks het feit bijvoorbeeld dat het Hongaars en Fins uit dezelfde taalfamilie komen. De genen van Finnen lijken veel meer op die van Nederlanders en van mensen die ten oosten van Moskou wonen.

Binnen de grenzen

Zelfs binnen de grenzen van Finland is het onderscheid enorm. In feite is hier een belangrijke regel van toepassing: hoe langer de geografische afstanden, des te groter de verschillen in genen. Dit geldt voor zowel in noord-zuidelijke als oost-westelijke richtingen. Zo zien de genen bij inwoners van Varsinais-Suomi (het zuidwestelijke deel van Finland) en bij die in Kuusamo (in het noordoosten) er heel anders uit. In de kuststreken bestaan er grote overeenkomsten bij Zweedstalige Finnen en inwoners van Zweden. Dit in tegenstelling tot de Finstaligen in dezelfde contreien.

Randers heeft eerste Deense zelfbedieningshotel

RANDERS - Bij de stad Randers in Oost-Jutland is het eerste volledige zelfbedieningshotel van Denemarken geopend. Motel1 is ontworpen naar Amerikaans voorbeeld en werkt in principe zonder personeel.

Het motel ligt dichtbij snelweg E45 op slechts een paar minuten rijden van het centrum van de stad. Ook grote plaatsen als Århus en Aalborg zijn vanuit het hotel snel te bereiken. Boeken en betalen kan op internet met creditcard. Het geheel rookvrije motel telt 80 goed geïsoleerde en geventileerde kamers, alle met bad en douche, gratis kleuren-tv en internetverbinding. Een overnachting is mogelijk vanaf DKK 499 incl. btw (ongeveer € 67) en DKK 100 (€ 13,50) voor iedere extra gast op dezelfde kamer. Er zijn ook gezinskamers en vertrekken voor minder valide gasten. Parkeren bij het motel is gratis. Een ontbijt moet vantevoren worden besteld en betaald en kost omgerekend € 7. Dieren worden in het zelfbedieningshotel niet toegelaten.

Zweedse republikeinen: "Liever eland dan koning op munt"

STOCKHOLM - "Liever een eland dan een koning op een geldstuk of bankbiljet." De republikeinen in Zweden zien graag een ander gezicht op nieuwe betaalmiddelen...

In een open brief aan het bestuur van 's lands Rijksbank (Sveriges Riksbank) eist de Republikeinse Vereniging dat alle koninklijke symbolen van bankbiljetten en munten worden verwijderd. De organisatie vindt dat het koningshuis het moderne Zweden helemaal niet vertegenwoordigt en wil daarom dat het portret van de koning, Karel XVI Gustaaf, wordt vervangen wanneer nieuwe betaalmiddelen in omloop komen. "Persoonlijk zie ik liever Astrid Lindgren (schrijfster van onder meer Pippi Langkous, red.) of Alfred Nobel op onze geldbriefjes", verklaart republikeinen-voorzitter Peter Althin. "Zelfs een eland, de koning van het bos, zou geld veel beter sieren dan Gustaaf I Wasa of Karel XVI Gustaaf."

Skeletten Engeland waren van Vikingen

WEYMOUTH - Vorig jaar werden tijdens archeologische opgravingen in het Engelse graafschap Dorset een kuil met een grote hoeveelheid menselijke resten ontdekt. Waarschijnlijk waren het Vikingen.

Voor de aanleg van een weg in de havenstad Weymouth deden oudheidkundigen uitgebreid bodemonderzoek. Daar stuitten ze op afzonderlijke kuilen met 50 schedels en andere overblijfselen van mannen uit langvervlogen dagen. Aangenomen wordt dat ze afkomstig zijn uit de periode 910-1030. In die tijd heersten Angelsaksische koningen over Engeland, maar werden de kusten geteisterd door plunderende Deense Vikingen. Volgens de archeologen is de vondst zeer opmerkelijk. "Om tot de conclusie te komen dat deze jonge, onthoofde mannen Vikingen waren, is een zeer spannende ontwikkeling", zegt David Score van Oxford Archaeology. "Ieder massagraf is relatief gezien een zeldzame vondst. Maar een graf met deze afmetingen uit die betreffende periode in de geschiedenis vinden, kan rustig extreem ongebruikelijk worden genoemd. We krijgen hiermee een ongelooflijke kans om meer te weten te komen over wat er in die tijd met Dorset aan de hand was."

Tanden

Monsters van de tanden van tien individuen lieten zien dat de mannen opgroeiden in landen waar het klimaat kouder was dan in Engeland. Een andere test toonde aan dat ze eiwitrijk voedsel aten, een dieet dat overeenkomt met resultaten uit eerdere opgravingen in Zweden. Verwondingen aan kaak en hoofd werden toegebracht door scherpe slagwapens. Snijwonden in bekken, borst en buik zijn stille getuigen van een bloedige strijd. Bovendien moeten sommige krijgers, die eerdere gevechten met niet-behandelde verwondingen overleefden, een zeer pijnlijk restant van hun leven hebben gehad. Diverse botbreuken waren slecht genezen en in één geval bleef het slachtoffer zitten met een been dat vijf centimeter korter was dan het andere.

Nederlandse mariniers op de vuist in Noord-Zweden

ARVIDSJAUR - Nederlandse mariniers en inwoners van het Noord-Zweedse stadje Arvidsjaur zijn van het weekend slaags geraakt in een plaatselijk hotel. Bij de politie werd gisteren aangifte van mishandeling gedaan.

Volgens lokale media waren tot 20 personen betrokken bij de vechtpartij in Hotel Laponia, welke overigens snel voorbij was. Politiepatrouilles uit naburige plaatsen werden ter assistentie opgetrommeld, maar arrestaties zijn niet verricht. Een bewoner liep rake klappen op en verloor daarbij meerdere tanden. Over de oorzaak van de massale knokpartij is niets bekend. Tegen een Zweedse krant zegt een inwoner van Arvidsjaur dat het tijd is dat de Nederlanders - sinds januari aanwezig voor een cursus met het thema extreem winterweer - terugkeren naar huis. "Vanaf het moment dat ze zijn gekomen, is de sfeer ieder weekend gespannen. We hebben hier al een tijdlang continu buitenlandse militairen uit verschillende Europese landen. Alles liep altijd gesmeerd en het was gezellig. Tot dit gebeurde."

Finland en Noorwegen

Het is niet de eerste keer dat Nederlands defensiepersoneel in recente tijd in Scandinavië op de vuist gaat. In de nacht van 30 september op 1 oktober 2006 misdroegen diverse mariniers zich ook al in het noorden van Finland en Noorwegen. De Nederlanders waren zowel betrokken bij een geweldsincident in een bar en winkeldiefstal in Finland als bij een vechtpartij in een discotheek van het Noorse dorp Karasjok. Het Openbaar Ministerie heeft de daders daarop vervolgd.

Landskampioen AIK laat verrassend punten liggen

SOLNA - Het openingsweekend van de Zweedse en Noorse voetbalcompetities heeft alvast één verrassing opgeleverd. De Zweedse kampioen AIK kwam op eigen veld niet verder dan een 0-0 gelijkspel tegen debutant Mjällby AIF.

Voetbaljaargang 2009 kende in de hoogste Zweedse afdeling, Allsvenskan, begin november een bloedstollende ontknoping. AIK veroverde namelijk op de allerlaatste speeldag het kampioenschap. De club uit Solna versloeg uit in een directe confrontatie naaste belager IFK Göteborg met 2-1. Ook voor dit seizoen wordt AIK door de kenners getipt als grote titelfavoriet. Daar was dit weekeinde echter niet veel van te merken. Op eigen veld kwam de landskampioen niet verder dan 0-0 tegen Mjällby AIF dat vorig seizoen promoveerde. IFK Göteborg deed daarentegen veel betere zaken door uit bij Kalmar FF, dat in 2008 nog de landstitel veroverde, met 3-0 te winnen.

Noorwegen

De eerste aftrap in de Noorse eredivisie, Tippeligaen, ging gisteren tussen twee buren. In Bergen namen SK Brann en nieuwkomer FK Haugesund het tegen elkaar op, maar gaven elkaar niets toe: 0-0. Stabæk IF uit Bærum, de kampioen van 2008, pakte uit tegen Odd Grenland met 3-2 het volle pond.

Denemarken

Koploper en regerend kampioen van de Deense Superligaen, FC Kopenhagen, deed dit weekend zoals verwacht: winnen. De hoofdstedelingen maakten in eigen huis via 2-0 korte metten met Brøndby IF. Achtervolger Odense BK raakte twee punten kwijt door in eigen huis met 1-1 gelijk te spelen tegen het laaggenoteerde SønderjyskE. Nummer drie Esbjerg fB won maar nipt (2-1) van hekkensluiter HB Køge.

Finland herdenkt einde Winteroorlog

HELSINKI - Vandaag is het op de kop af 70 jaar geleden dat voor Finland de beruchte Winteroorlog eindigde. Gedurende dit conflict tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren de Finnen grote stukken territorium aan de Sovjet-Unie.

Bij veel inwoners van Finland staat 13 maart 1940 in het geheugen gegrift. Een zwarte dag in hun geschiedenis. Ruim drie maanden lang hadden Finse troepen met de moed der wanhoop tegen een gigantische Russische overmacht gestreden. Maar uiteindelijk viel voor hen het doek. Ondanks een circa viermaal groter leger (van ongeveer 1 miljoen soldaten) hadden de Sovjet-Russen enorme moeite met de strijdlust van de kleine buurman. Onder meer door de strenge winter, de slecht voorbereide Russische troepen en een uiterst effectieve guerillatactiek van de Finnen duurde deze oorlog langer dan Stalin had begroot.

Capitulatie

Toch gooide Finland uiteindelijk op 13 maart middels de Vrede van Moskou de handdoek in de ring. Met de capitulatie gingen forse landsgebieden (Karelië in het zuidoosten, Salla in het oosten, Kalastajasaarento in het noordoosten en diverse eilanden en schiereilanden in de Finse Golf) over in Russische handen. Vandaag ontving staatshoofd Tarja Halonen oorlogsveteranen en vrijwilligers uit Zweden en Estland voor een herdenkingsceremonie op het presidentiële paleis. Ook vertegenwoordigers van de vrouwelijke soldaten (de Lotta's), nabestaanden van de gesneuvelden en oorlogskinderen waren bij de plechtigheid aanwezig.

Noodlanding Deens vliegtuig door brand aan boord

KOPENHAGEN/MALMÖ - Een toestel van de Deense luchtvaartmaatschappij Cimber Sterling heeft gisteravond een noodlanding moeten maken. Aan boord was brand uitgebroken.

Het vliegtuig was met 33 passagiers op weg van luchthaven Kopenhagen Kastrup naar Litouwen. Zestien minuten na de start brak in een van de panelen boven de stoelenrijen brand uit. Omdat het toestel net Malmö was gepasseerd, besloot de gezagvoerder om naar deze Zuid-Zweedse stad terug te keren en een noodlanding te maken op luchthaven Sturup. Alle inzittenden bleven ongedeerd en zijn na afloop door een traumateam opgevangen.

Scandinavische regeringen verdeeld over steun aan IJsland

OSLO/STOCKHOLM - Noord-Europese regeringen geven verschillende signalen af inzake Icesave. Na het IJslandse referendum van afgelopen zaterdag hebben Noorwegen en Zweden ieder een eigen mening over hoe steun aan dat land nu verder moet.

Zo eist het Zweedse kabinet dat IJsland hoe dan ook een nieuwe overeenkomst sluit met Nederland en Groot-Brittannië over de terugbetalingen van de Icesave-spaartegoeden. Tenminste, als IJsland aanspraak wil blijven maken op een Zweedse lening. Noorwegen daarentegen legt de lat niet zo hoog. Volgens de Noren mogen de Scandinavische landen in geen geval het steunplan van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) blokkeren. Het IMF had eerder al gemeld dat het blijft werken aan het plan voor financiële steun aan IJsland wanneer ook de Noord-Europese landen het uitbetalen van hun leningen weer oppakken.

Bankbiljet 20 kronen raakt uit gratie Zweden

STOCKHOLM - Nog even en het kan gedaan zijn met het bankbiljet van 20 kronen. Riksbanken, de Zweedse Staatsbank, wil af van 'Selma's flappen'.

Het bankbiljet met de afbeelding van de populaire Zweedse schrijfster Selma Lagerlöf heeft duidelijk zijn beste tijd gehad. "Het briefje wordt makkelijk verfrommeld, juist omdat het niet zoveel waard is (circa twee euro, red.)", vertelt Dick Malmlund, namens ondernemersorganisatie Svensk Handel. Wanneer de biljetten slijten, raken ze vaak verstopt in de machines die contanten hanteren. Ieder jaar is het daarom nodig om 30 tot 40 miljoen van deze briefjes opnieuw te drukken. Riksbanken wil daarom een munt met dezelfde waarde invoeren. "Die omschakeling wordt voor ons een hele toestand. Het gaat om een enorm gewicht en de hantering door handelaren wordt dan ook letterlijk een zware aangelegenheid". zegt Malmlund. In het nieuwe voorstel van de Staatsbank worden ook de introductie van een briefje van 200 kronen (ongeveer 20 euro) én de herinvoering van de 2 kronenmunt uit de jaren 70 genoemd. Bovendien krijgt al het contante geld nieuwe en betere beveiligingen tegen valsemunterij.

50 öre

Exact een jaar geleden werd al bekendgemaakt dat het einde van de munt van 50 öre in zicht is. Na 30 september dit jaar verdwijnt het geldstuk met een waarde van circa 5 eurocent definitief van de markt. De kleine, koperen munt is vanaf 1992 geslagen. Zwerft er ergens in je portemonnee nog een oude 2 kronenpenning uit de jaren 70? Geen nood. Ondanks dat de productie hiervan al in 1971 stopte, is het stuk kleingeld nog immer een wettig betaalmiddel. Met andere woorden, sla er derhalve zeker munt uit...

Zweeds parlement erkent Turkse genocide op Armeniërs

STOCKHOLM - Zweden heeft officieel de Turkse volkenmoord op etnische Armeniërs in 1915 erkend. Het parlement in Stockholm, Riksdagen, stemde met één stem voor de aanvaarding.

Het was de roodgroene oppositie die het voortouw nam in dit extreem gevoelige thema. Turkije heeft altijd ontkend dat er ten tijde van de Eerste Wereldoorlog een genocide op Armeniërs, Assyriërs, Chaldeeërs en Pontische Grieken plaatshad in het voormalige Ottomaanse Rijk. Toch erkende vandaag de Zweedse Tweede Kamer met een minimale meerderheid, 131 tegen 130 stemmen, de volkerenmoord. Turkije is razend en heeft zijn ambassadeur teruggeroepen. "Dit zal dramatische consequenties hebben voor de relatie tussen Zweden en Turkije", zegt Zergün Korutürk, de hoogste Turkse diplomaat in het Scandinavische land.

Zweedse regering

De Zweedse regering had het voorstel van het parlement echter afgewezen. "Het is niet aan de Riksdagen om volkrechtelijke oordelen te vellen", meent Gustav Blix van Moderaterna, de liberaal-conservatieven. "Het zijn historici die geschiedenis schrijven, geen politici." Hij vindt het juist belangrijk om het verzoeningsproces tussen Turken en Armenen, dat momenteel aan de gang is, te steunen. Maar een aantal leden van de regeringspartijen stemde hetzelfde als de oppositie, waardoor het voorstel met één stem verschil werd aangenomen. Volgens geschiedkundigen kwamen door de volkerenmoord tot 2,5 miljoen mensen om het leven. "Wij politici gaan geen geschiedenis schrijven, maar wij hebben de verantwoordelijkheid om ons aan de historische feiten te houden en dit soort zaken te blijven noemen", zegt Hans Linde van Vänsterpartiet (de Linkse Partij).

Tientallen nieuwe vissoorten gevonden bij Groenland

NUUK/KOPENHAGEN - Groeiende visserij in diep water en een stijgende temperatuur zijn er hoogstwaarschijnlijk de oorzaak van dat Groenland een hele reeks nieuwe vissoorten mag verwelkomen.

Sinds de laatste telling in 1992 zijn de wateren rondom Groenland 57 nieuwe soorten vis rijker geworden. Dat blijkt uit een inventarisatie die werd uitgevoerd door conservator Peter Rask Møller van het Zoölogisch Museum in Kopenhagen in samenwerking met Deense en Groenlandse wetenschappers. Bij elkaar zijn er thans 269 vissoorten bekend in de wateren van Groenland. "We zijn voorzichting met het verkondigen dat alle nieuwe soorten zijn gekomen vanwege de klimaatveranderingen", zegt Rask Møller. "Maar we kunnen met zekerheid zeggen dat als gevolg van de hogere temperaturen er in elk geval vijf nieuwe soorten zijn aangetroffen. Het gaat om lichtend sprotje, wijting, blauwkeeltje, zeeduivel en adderzeenaald, soorten die ook in Deense wateren voorkomen."

Kakelvers

De 57 nieuwe soorten zijn op verschillende manieren kakelvers te noemen. Onder het totaal bevinden zich namelijk 47 soorten die wereldwijd al bekend waren, maar nieuw in Groenland mogen heten. De overige tien vissen zijn volledig nieuw en nooit eerder door de wetenschap beschreven. Peter Rask Møller durft nog niet te zeggen of de nieuwe soorten blijvers zijn en mettertijd in zulke groten getale voorkomen dat er op gevist kan worden.

Aanslag Zweedse kunstenaar Lars Vilks verijdeld

DUBLIN - De politie in Ierland heeft zeven personen gearresteerd die worden verdacht van het beramen van een moordaanslag op de Zweedse kunstenaar Lars Vilks.

Na onderzoek door zowel Europese veiligheidsdiensten als de Amerikaanse FBI en CIA werden de zeven, vier mannen en drie vrouwen, in de Ierse hoofdstad Dublin opgepakt. In 2007 had de islamitische terreurorganisatie Al Qaida een prijs van 100.000 dollar op het hoofd van Vilks gezet. Dit nadat de Zweed een aantal tekeningen van Mohammed als rotondehond had gepubliceerd in het dagblad Nerikes Allehanda. Ook de hoofdredacteur van deze krant werd met de dood bedreigd. Beiden kregen na die tijd langdurige politiebescherming. Aan het begin van dit jaar werd Vilks opnieuw bedreigd, ditmaal vanuit Somalië.

Kristoffersen zwemt als eerste Noorse 50 meter onder ijs

RY - Met één hap adem 50 meter onder het ijs van een meertje zwemmen, ga er maar aan staan. Niemand in Noorwegen was dat nog gelukt. Totdat vrijduikster Elisabeth Kristoffersen een Deens wak insprong...

Sommige mensen houden er extreme sporten op na. Vooral de Noren lijken er een handje van te hebben. In januari schreven we nog over Cecilie Skog die op ski's de Zuidpool overstak. Afgelopen weekend was het de beurt aan het vrijduiken. Normaal gesproken een onorthodoxe discipline die sterk door mannen wordt beheerst. Maar dat monopolie is nu doorbroken. Elisabeth Kristoffersen, afkomstig uit het Zuid-Noorse Gjøvik, trok een baantje van 50 meter onder het ijs van het meer Knudsø bij het Deense dorp Ry. En dat op slechts één keer ademhalen! Ze werd daarmee direct de allereerste inwoner van Noorwegen met een dergelijke prestatie op haar naam. Hoezo ijskoud?!

Amnesty: Scandinavië doet te weinig tegen seksueel geweld

GOTENBURG - Amnesty International bekritiseert de Noord-Europese landen voor hun mislukte aanpak van seksueel geweld.

Ondanks alles dat Scandinavië heeft ondernomen teneinde de gelijkheid tussen man en vrouw te bevorderen, heeft de wetgeving onvoldoende invloed wanneer het gaat om verkrachting. Dit meent de mensenrechtenorganisatie in een rapport dat vandaag op de Internationale Vrouwendag is gepubliceerd. Zowel in Finland, Denemarken, Zweden en Noorwegen laat de wetgeving grote gebreken zien, waardoor het moeilijker wordt seksuele delinquenten aan te klagen en te straffen. Finland is het allerlangzaamst met de hervormingen van wetten. Amnesty constateert dat slechts een deel van alle verkrachtingen wordt aangegeven bij de politie en dat nog minder zaken daadwerkelijk leiden tot een aanklacht. In Finland wordt tussen de 2 en 10 procent van alle verkrachtingen gerapporteerd, tegen 25 procent in Denemarken.

Historische scheepswrakken ontdekt in Oostzee

VISBY - Ten oosten van het Zweedse eiland Gotland zijn onbekende scheepswrakken gevonden.

De gezonken vaartuigen werden ontdekt op filmbeelden gemaakt ter voorbereiding voor de aanleg van de gasleiding door de Oostzee. Negen van de wrakken worden door de Zweedse organisatie van maritieme musea, Statens Maritima Museer, geclassificeerd als cultuurhistorisch gezien van waarde. Een van de schepen zou een ouderdom van 1000 jaar kunnen hebben. "Een exemplaar kan middeleeuws zijn en enkele andere zijn zeker afkomstig uit de 17de eeuw. De meeste wrakken komen uit de 18de en 19de eeuw", vertelt Peter Norman van de statelijke erfgoeddienst, Riksantikvarieämbetet. De laatste jaren is de bodem van de Oostzee volop actueel in verband met de vondst van diverse waardevolle Nederlandse scheepswrakken.

IJsland wil nieuwe overeenkomst Icesave-terugbetalingen

REYKJAVIK - De IJslandse regering wil zo snel mogelijk met Nederland en Groot-Brittannië om de tafel over de Icesave-perikelen. Na het massale 'nee' gisteren in het referendum over het eerdere akkoord is het land er alles aan gelegen fluks een oplossing te vinden.

Samen met zijn Nederlandse en Britse collega-ministers van Financiën, respectievelijk Jan Kees de Jager en Alistair Darling, wil de IJslandse bewindsman Steingrimur Sigfusson definitieve afspraken voor de Icesave-terugbetalingen. Volgens Darling stelt zijn land zich soepel op teneinde een nieuwe overeenkomst met IJsland te sluiten. "Het belangrijkste punt voor ons is dat we ons geld terugkrijgen. Als het gaat om de voorwaarden, dan zijn we bereid flexibel te zijn", zegt hij in een interview met de Britse omroep BBC. "Ik denk dat er geen twijfel is dat we ons geld terugkrijgen. Ik ben bereid met IJsland te praten over de voorwaarden en condities, net zoals de Nederlandse overheid." Voor de terugbetaling verlangden Nederland en Groot-Brittannië in eerste instantie nog 5,5 procent rente. Vervolgens deden ze IJsland een verbeterd voorstel, maar ook daar gingen de IJslanders niet mee akkoord.

Journalisten Politiken nemen afstand van hoofdredactie

KOPENHAGEN - In een open brief in hun eigen krant Politiken hebben 38 Deense journalisten afstand genomen van de excuses door de hoofdredactie inzake de Mohammed-karikaturen.

'Politiken hoeft zich nergens voor te verontschuldigen', schrijven de redacteuren. 'De schikking geeft de indruk dat we betreuren hoe we journalistiek bedrijven, maar daar is geen enkele reden toe'. Eerder deze week kwam de leiding van Politiken met haar verontschuldigingen voor het leed dat de publicatie van de Mohammed-cartoons in 2008 bij moslims had aangericht. De journalisten onderstrepen dat wanneer Politiken haar excuses voor het herdukken van de tekeningen zou aanbieden dat de tegenpartij, acht islamitische organisaties, beloofde geen juridische stappen tegen de krant te nemen. 'De regeling laat de ongelukkige indruk achter dat Politiken niet op eigen initiatief en uit zelfreflectie spijt heeft betuigd, maar omdat de krant door islamitische organisaties onder druk is gezet.' Bovendien vinden de journalisten dat wanneer in een zaak de vrijheid van meningsuiting op het spel staat, dat dit in de rechtszaal dient te worden uitgezocht.

Hoofdredacteur

In dezelfde uitgave van de krant schrijft hoofdredacteur Tøger Seidenfaden zijn versie van het verhaal. Hij is het volledig oneens met zijn scribenten en meent dat men zich met de schikking in geen geval heeft verontschuldigd voor de wijze dat het dagblad journalistiek praktiseert. Voorts benadrukt hij ook dat de overeenkomst is gesloten teneinde aan een dure rechtszaak te ontsnappen. 'Wij hebben de regeling getroffen, omdat we er heel veel voor terugkrijgen, in de vorm van de wil van islamitische kant een einde aan de spanning te maken en verzoening te steunen. Daarbij geeft het ons de mogelijkheid om de dialoog te blijven voeren, waar Politiken de gehele tijd voor argumenteerde, maar waar tijdens de Mohammed-crisis een groot tekort aan was.' Desondanks is Seidenfaden het met zijn journalisten eens dat Politiken als een belangrijk acteur in de Deense samenleving verantwoordelijkheid draagt.