Scheepswrak geeft oudste champagne ter wereld prijs

MARIEHAMN - Een bubbeltoast op zijn 18de eeuws, nu kan het voor Christian Ekström. De duiker van de Finse eilandengroep Åland vond in een scheepswrak flessen champagne, vermoedelijk uit de jaren 1770 en daarmee de oudste ter wereld.

Niemand had enig idee wat er aan boord van het gezonken vaartuig aanwezig was. Het schip was te klein en lag te diep. Maar uiteindelijk werd het wrak de grootste ontdekking van deze tijd in de wateren van Åland. "Ik kreeg de positie van een visser die iets op de bodem had zien liggen. Dus pakten we mijn boot, voeren rond en zochten met de echolood (instrument om vanaf het water de diepte te bepalen, red.)", vertelt Ekström die samen met drie kompanen de zoektocht op zich nam. Nadat er vervolgens op 55 meter diepte iets op het display was verschenen, besloten ze een duik te maken. "In de duisternis zagen we plotseling een masttop tevoorschijn komen en vervolgens nog een. Het schip had twee masten! Ik focuseerde me direct meer en we gingen door met onze afdaling." Het wrak was inderdaad uniek, bijna geheel intact. Alleen de boegspriet was losgeraakt en lag op de bodem en de achterplecht had het ongeluk niet overleefd. Maar in de kombuis was de volledige inventaris nog aanwezig en het fornuis zag er nauwelijks beschadigd uit. Hier stuitte het duikersteam op de intrigerende vondst: een groot aantal onbeschadigde flessen champagne. "Het zicht was slecht, maximaal twee meter", gaat Ekström verder. "Het duurde even om je te oriënteren en alle indrukken in je op te nemen. Daarna begonnen we met het documenteren van het wrak. Een fles is een goede indicator van tijd en uit ervaring zag ik dat de flessen veel ouder waren dan ik ooit had gedacht." Vermoedelijk gaat het hier zelfs om de oudste flessen champagne ter wereld.

Drinkbaar
Gewoonlijk gaat wijn na het bottelen niet langer mee dan circa 25 jaar. Slechts enkele soorten wijn van speciale druiven en bij bepaalde vulprocedures kunnen ruim 50 jaar lang drinkbaar blijven. Maar een zeer klein aantal flessen heeft een houdbaarheidsdatum van meer dan een eeuw. Het wereldrecord staat momenteel op 184 jaar. De oudste, nog drinkbare champagne zit in twee flessen die in 1825 werden gebotteld. Vorig jaar werd één van de flessen - met veel bombarie - in Groot-Brittannië ontkurkt. Aan de wal op Åland werd één van de vondsten juist met weinig spektakel geopend. "Er bestaan oude wijnen die verstopt hebben gelegen in allerlei grafelijke residenties rondom in Europa en daar zijn heel wat zoete wijnen gevonden, alleen niet van deze soort", zegt Carl-Jan Granqvist, Zweeds wijnkenner. "Deze fles heeft zo diep gelegen en in zo'n lage temperatuur dat de atmosfeer binnenin geheel onveranderd is gebleven. Tegelijkertijd heeft de druk in de fles er voor gezorgd dat het zoute water niet binnen kon dringen. Het is slechts champagne die op deze manier goed blijft. Er zijn wel eens vaten cognac aan boord van gezonken schepen gevonden, maar daar was de inhoud bedorven door het zeewater. Zelf heb ik nog nooit een mousserende wijn gezien die zo oud is."

Oorsprong
Op het ogenblik heeft een Frans laboratorium een fles in onderzoek teneinde diens oorsprong vast te stellen. Met enig geluk kan men het exacte jaartal achterhalen en misschien zelfs tot welke specifieke leverantie de flessen behoorden. De interesse vanuit Frankrijk is groot. Indien de inhoud echte champagne betreft, dus afkomstig uit de regio Champagne, dan gaat het hier om een moeilijk te overtreffen wereldrecord. Richard Juhlin, een andere Zweed, wordt beschouwd als een van de meest prominente champagne-experts. Hij schreef zes boeken over de sprankelende wijnsoort en houdt overal lezingen. "Het anker op de kurk vertelt mij dat dit een Veuve Clicquot is. Dat zou fantastisch zijn. Dit merk werd vanaf 1772 geproduceerd en al direct werd deze champagne voor ten minste tien jaar opgeslagen. Dat zou betekenen dat het schip op zijn vroegst niet vóór 1782 gezonken kan zijn. Het zou ook nog een Blanquette de Limoux kunnen zijn, maar met 98 procent zekerheid kan ik zeggen dat we hier een Veuve Clicquot hebben. Er waren bovendien niet zoveel merken die toentertijd werden geëxporteerd. Clicquot bestond al toen de derde grootste producent werd gestart, dus alles lijkt te kloppen."

Astronomisch
Volgens Juhlin is de waarde van de flessen astronomisch hoog. "Als de inhoud is wat ik vermoed, dan gaat het nu alleen nog om de hoeveelheid. Indien men kan bewijzen dat het Veuve Clicquot uit die tijd is, dan zijn de flessen meer dan 50.000 euro per stuk waard. Dat houdt uiteraard in dat de conditie van de champagne door experts veilig wordt verklaard. Het is definitief de oudste champagne die op deze wereld bestaat."