Deense koning wilde zijn land als Duitse deelstaat

KOPENHAGEN - Denemarken was in de negentiende eeuw bijna zijn soevereine status kwijtgeraakt. In een wanhopige poging de aan Pruisen verloren regio's Sleeswijk en Holstein te redden, trachtte de Deense koning Christiaan IX zijn land aan te bieden als Duitse deelstaat.

Nieuw geschiedkundig onderzoek door de Deense schrijver en journalist Tom Buk-Swienty werpt een opmerkelijk licht over de rol van koning Christiaan in juli 1864. In zijn gloednieuwe boek Dommedag Als (Als, de Dag des Oordeels - Als is een eiland in het zuiden van Denemarken) vertelt Buk-Swienty over de dramatische nadagen van de Tweede Deens-Duitse Oorlog. Door dit gewapende conflict, dat zich afspeelde tussen februari en oktober 1864, verloor Denemarken de hertogdommen Sleeswijk en Holstein aan Pruisen en Oostenrijk. In een uiterst desperate inspanning om dit te voorkomen, probeerde Christiaan zijn toenmalige Duitse collega Wilhelm I van gedachten te veranderen met het aanbod om van Denemarken een Duitse deelstaat te maken. Middels deze stap begaf de vorst zich op zeer glad ijs, omdat hij achter de rug van de Deense regering om contact met de Pruisische heerser legde. De koning begaf zich daarmee op het pad van hoogverraad.

Toestemming
Voor het uitvoeren van de research voor zijn boek kreeg Buk-Swienty als eerste ooit toestemming van de Deense koningin Margaretha om gebruik te maken van het privé-archief van Christiaan IX. Volgens de auteur was het belangrijkste argument van de Deense koning dat - ondanks het kwijtraken van de soevereiniteit van het land - het koninkrijk, bestaande uit Denemarken én Sleeswijk en Holstein, zou blijven voortbestaan. Bovendien kan dit geen vreemde gedachte zijn geweest voor de koning die zelf was geboren en getogen in het zuiden van Sleeswijk. Niettemin stak de Pruisische premier Otto von Bismarck daar een stokje voor. Hij was bang dat Pruisen door het integreren van Denemarken in de Duitse Bond in de problemen zou komen. Door de Pruisische controle over onder andere de Deense vloot vreesde Bismarck dat Frankrijk hierop agressief zou reageren en stopte het koninklijke initiatief.